165 lecie filii bialskiej Parafii Ewangelickiej w Węgierskiej Górce
1. Wstęp
Ziemie Królestwa Polskiego graniczace ze Slaskiem Cieszynskim wzdłuż całego biegu rzeki Białki przez Klimczok, Kotarz, Biały Krzyz na Przełeczy Salmopolskiej, a dalej Malinowska Skałe, Koniaków w 1772 roku w wyniku I rozbioru Polski przeszły pod władze Cesarstwa Austriackiego, które utworzyło tu prowincje o nazwie Galicja, z władzami we Lwowie. W 1782 roku Cesarz Józef II wydał Patent Tolerancyjny, na podstawie którego ewangelicy bialscy niezwłocznie przystapili do budowy domu modlitwy, w którym juz w swieta godowe 1782 r. odprawiono nabozenstwa, a w maju 1783 r. słuzbe proboszcza Parafii Ewangelickiej w Białej rozpoczał ks. Johann Mizia. Tereny parafii bialskiej obejmowały: miasto Biała, Lipnik i wszystkie miejscowosci sasiednie. Do terenu działania parafii nalezały równiez: ziemia zywiecka, miejscowosci połozone pod Skrzycznem: Buczkowice, Szczyrk i Salmopol oraz pobliskie miejscowosci, a takze miejscowosci w powiecie oswiecimskim i wadowickim nalezace do Galicji Zachodniej. W 1789 roku ks. Johann Mizia zostaje Superintendentem (Seniorem) Diecezji Zachodnio-Galicyjskiej Koscioła Ewangelickiego z siedziba w Białej i wszyscy nastepni proboszczowie bialscy beda zwierzchnikami tej diecezji, a ks. Jakob Hönel od 1870 r. i jego nastepca ks. Herman Fritsche do 1920 r. beda Superintendentami całego Koscioła Ewangelickiego w Galicji i Bukowinie.
2. Osadnictwo rodzin ewangelickich w XIX wieku.
Salmopol
Jak juz wspomniano, przebieg granicy miedzy Slaskiem Cieszynskim i Galicja, lokalizował Salmopol na terenach Parafii Ewangelickiej w Białej. Juz w 1803 roku w Salmopolu osiadaja pierwsze rodziny ewangelickie – sa to robotnicy lesni przybyli z sasiedniej Wisły, pracujacy na rzecz własciciela tych ziem w Łodygowicach. Z biegiem lat dorabiaja sie własnych działek, na których buduja swoje gospodarstwa. Od poczatku osadnictwa ewangelików wislanskich, przez cały XIX wiek opieke duszpasterska sprawuja i słuza im ksieza wislanscy: ks. Michał Kuperschmid, ks. Gustaw Kuperschmid i ks. Jerzy Mrowiec. Tak wiec mozna powiedziec, ze filia bialskiej Parafii Ewangelickiej w Salmopolu nieformalnie powstała na poczatku XIX wieku i przez cały ten okres słuzyli jej ksieza z Wisły, zas ksieza proboszczowie bialscy dokonywali zapisów w ksiegach o chrztach, slubach i zgonach wiernych w Salmopolu na podstawie informacji podawanych przez ksiezy wislanskich. Po roku 1860 znacznie wzrasta ilosc udzielonych slubów oraz urodzin dzieci, a tym samym liczba wiernych w Salmopolu. Ze statystyki urodzin w latach 1859-1889 wynika, ze w Salmopolu urodziło sie w latach 1859-1869 52 dzieci; 1870-1880 – 44 dzieci; 1881-1889 – 45 dzieci. Nie znane sa dzisiaj przyczyny, dla których proboszczowie bialscy i Rada Zboru postanowili przez tak długi okres (do 1897) powierzac sprawy Salmopola ksiezom wislanskim. Byc moze ze wzgledu na znacznie wieksza odległosc z Białej, trudny teren górski, a wiec trudniejszy dojazd? Dopiero w 1897 roku, a wiec na trzy lata przed koncem XIX wieku, ksiadz superintendent Herman Fritsche wybudował w Salmopolu szkołe dla duzej wtedy gromady dzieci ewangelickich, która bedzie równiez słuzyc jako kaplica wiernym salmopolskim i od tego czasu słuza im regularnie ksieza z Białej. Mozna wiec uznac, ze oficjalnie Salmopol stał sie filia Parafii Ewangelickiej w Białej w 1897 roku.
Wieprz k. Żywca
Od roku 1839 zamieszkuje tutaj rodzina ewangelicka Josefa i Emilie Reis. Josef Reis pracował w majatku „Nowy Dwór” Habsburgów w Wieprzu – był jednym z zarzadców majatku rolnego. Tutaj, w Wieprzu, rodzi im sie dwoje dzieci, a córka Agatha, urodzona w lutym 1842 roku jest pierwszym dzieckiem urodzonym na z i emi z ywi e c k i e j i ochrzczonym przez ks. Jakoba Hönela. W nastepnych latach XIX wieku pracuja w Wieprzu: Paul i Augusta Stenernagel (od 1848 r), Paul i Caroline Brudny (od 1954 r.), Georg i Ewa Kocur (od 1860 r.), Johann i Marianne Sttefko (od 1868 r.), Alphons i Matylde Klapsia (od 1871 r.). Pracowali oni jako zarzadcy majatku habsburskiego lub jego czesci. W latach 1842-1889 urodziło sie w Wieprzu jedenascioro dzieci, które ochrzczono w kosciele ewangelickim w Białej.
Węgierska Górka
Osadnictwo rodzin ewangelickich w Wegierskiej Górce było zwiazane z nowo wybudowana w 1840 r. huta zelaza, nalezaca do tzw. „Komory Cieszynskiej”, a zarzadzana przez dyrekcje hut habsburskich w Trzyncu. Uruchomienie wielkiego pieca hutniczego, a w 1941 roku odlewni zeliwa, było mozliwe dzieki zatrudnieniu doswiadczonych hutników – odlewaczy zelaza, modelarzy, formierzy, których sciagnieto z miejscowosci Slaska Cieszynskiego, lezacych obok Ustronia, gdzie juz od 1782 roku działała huta zelaza (z Ustronia, Cisownicy, Bystrzycy, Nydku, Trzycierza, Rzeki). Zarzad huty zapewniał mieszkania w kwaterach hutniczych i tutaj zamieszkała pierwsza rodzina ewangelicka – Adam i Emilia Jeleniowie z Przemysla, z Galicji. Przybyli w 1841 roku, Adam Jelen był mistrzem odlewniczym w uruchomionej odlewni zeliwa. Ich syn Rudolf, urodzony w Wegierskiej Górce poczatkiem 1843 roku był pierws z ym niemowle c iem ochrzczonym tutaj prze ks. Jakoba Hönela.
2. Osadnictwo rodzin ewangelickich w XIX wieku w Węgierskiej Górce
W następnych latach, tj. 1842-1860 osiedliły sie w Węgierskiej Górce rodziny ewangelickie: Andreasa i Anny Drozd z Cisownicy, Andreasa i Johanny Rykała z Bystrzycy, Andreasa i Sussane Laska z Trzycierza, Georga i Emilie Kapsza z Bystrzycy, Johanna i Marianne Gluza z Ustronia, Paula i Sussane Woinar z Bystrzycy, Andreasa i Maarie Zogura z Rzeki, Adama i Sussane Sliwka z Nydlu, Paula i Anny Buzek z Ustronia, Johannaa i Sussane Kłoda z Ropicy, Georga i Anny Kantor z Bystrzycy, Johanna i Anny Gajdzica z Nydku, Johanna i Ewy Marcinek z Oldrzychowic, Georga i Franciszki Borskich z Ustronia.
W latach 1843-1860 urodziło sie tu 15 dzieci ochrzczonych przez księży bialskich. Po roku 1860 zmniejszył sie napływ robotników zamiejscowych, bowiem prace w hucie podejmowali synowie juz wcześniej przybyłych robotników: Paul Drozd, Paul Rykała, Georg Kapsza, Edward Borski, zaś córki pierwszych robotników wychodziły za mąż za: Johanna Sliwke z Nydku, Paula Stonawskiego z Bystrzycy, Josefa Cholewe z Ustronia, Johanna Cichego z Obszaru, Simona Pilcha z Wisły, wszyscy wyżej wymienieni brali ślub w kosciele ewangelickim w Białej i podejmowali prace w hucie. W okresie 1860- 1889 urodziło sie w Węgierskiej Górce 45 dzieci, które chrzcili księża bielscy.
W latach 1885-1913 mieszkała w lesniczówce w Węgierskiej Górce ewangelicka rodzina Artura i Marianne Librda. Zarządzali oni habsburskimi lasami, mieli 4 synów. W Soli od 1875 do 1910 r. mieszkał z rodzina Carl Gustaw von Keler z zona Marie z Białej; zarządzał lasami habsburskimi w Soli i okolicy. Mieli 2 synów ochrzczonych przez ksiezy bialskich. Z początkiem XX wieku osiedlił sie i zatrudnił w Odlewni Zeliwa Alojzy Czudek (ur. 1881 r.), który z zona Waleria (ur. 1890 r.) mieli 9 dzieci ochrzczonych w kosciele w Białej. W latach 20-tych XX wieku zatrudnił sie Jan Plinta, pracował w ksiegowosci, z zona Adela mieli syna Jana.
Początkiem XX wieku rozpoczyna sie jednak szybki okres spadku liczby ewangelików w Węgierskiej Górce spowodowany faktem, ze synowie, a potem wnukowie ewangelików drugiego pokolenia nie kontynuuja zawodu ojców i dziadków i nie podejmują pracy w Hucie Żelaza, a potem w Odlewni Żeliwa w Węgierskiej Górce, lecz po uzyskaniu wykształcenia zamieszkują w ośrodkach miejskich. Przykładem są tu bracia Drozdowie: Jan, Adolf i Karol, którzy zamieszkali w Krakowie i Cieszynie, gdzie założyli rodziny. Takie zjawisko obserwuje sie przez cały XX wiek, np. wyjechała większa część rodziny Czudków, Jan Plinta, Gustaw Borski.
Wygaszenie w 1905 r. ostatniego wielkiego pieca hutniczego w Węgierskiej Górce było powodem wyjazdu czesci robotników hutniczych i ich rodzin do Trzyńca, gdzie dynamicznie rozwijała sie huta żelaza i gdzie znaleźli zatrudnienie. Jednak największy spadek ilości ewangelików nastąpił po 1918 r. W wyniku zmian państwowości wyjechały całe rodziny Cholewów, Stonawskich, Buzków, Kapszów, Sliwków, Lasków i inne.
Edward Borski (ur. 1828 r.) wspomina czasy okresu konca lat 30-tych, gdy dyrektorem Odlewni był prof. inż. Jerzy Buzek. Na nabożeństwa organizowane w świetlicy Odlewni Żeliwa przychodziło ok. 40 wiernych – stale tu zamieszkałych i czasowo zatrudnionych ewangelików.
W okresie II wojny światowej i w latach po 1945 r. w dalszym ciagu zmniejsza sie ilość ewangelików w Węgierskiej Górce. Tylko rodziny Edwarda Borskiego (ur. 1879 r.) i Rudolfa Borskiego (ur. 1893 r.) oraz Alojzego Czudka (ur. 1881 r.) w czesci podejmują prace w Odlewni Żeliwa i tu pozostają. W latach 80- tych XX wieku bracia Janusz i Wiesław Obracajowie oraz bracia Ryszard i Marek Borscy po zdobyciu wykształcenia zakładają rodziny w ośrodkach miejskich i wyjeżdżają z Węgierskiej Górki.
W 1959 r. w momencie podejmowania służby proboszcza w Białej przez ks. Tadeusza Boguckiego w Węgierskiej Górce było 5 rodzin, tj. 21 osób. Ostatnim ewangelikiem pracującym w Odlewni Żeliwa do 1988 r, był Edward Borski (ur. 1928 r.). Obecnie w Odlewni Żeliwa w Węgierskiej Górce nie pracują już ewangelicy, zaś ilość rodzin ewangelickich zmniejszyła sie do 3 (razem 7 osób).
* Z uwagi na brak materiałów w tym artykule nie zajmuje sie ewangelikami, którzy zamieszkali w XIX wieku w Żywcu i Obszarze (Sporyszu), a osiedliło sie w Żywcu kilka rodzin. W 1899 r. powstał tam punkt kaznodziejski parafii bialskiej.
3. Powstanie filii bialskiej Parafii Ewangelickiej w Węgierskiej Górce.
Ilość rodzin ewangelickich w Węgierskiej Górce w roku 1844 zwiększyła sie do 4, tj. ok. 15 osób. Proboszcz Parafii Ewangelickiej w Białej, a jednocześnie superintendent Diecezji Zachodnio-Galicyjskiej ks. Jakob Hönel, Rada Zboru i jej kurator Rudolf Theodor Seeliger podjęli decyzje o utworzeniu w Węgierskiej Górce filii parafii ewangelickiej w Białej. Filia w Węgierskiej Górce terytorialnie obejmowała dolinę rzeki Soły od Żywca w górę jej biegu. Dzieci objęto nauka religii, a młodzież nauka konfirmacyjna. W każda druga niedziele miesiąca w świetlicy Huty, a potem Odlewni Żeliwa odbywały sie nabożeństwa odprawiane przez ksiedza proboszcza lub ksiedza wikariusza z Białej. Po roku 1945 comiesieczne nabożeństwa ewangelickie odbywały sie wyłacznie w domach wiernych. Do czasu wybudowania kolei łączącej Biała z Węgierska Górka w 1884 r. ksieza bialscy docierali tu powozami konnymi. Od 1884 r. tutejsi ewangelicy mogli czesciej byc osobiście w Białej. W 2009 roku mija 165 lat powstania filii bialskiej Parafii Ewangelickiej w Węgierskiej Górce.
7. Wybrane postacie ewangelików z Węgierskiej Górki
Jerzy Buzek (1874-1939), inżynier górnictwa i hutnictwa, profesor AGH w Krakowie.
Urodził się 27.03.1874 r. w Końskiej k. Trzyńca, syn Andrzeja, rolnika i Marii z Kajzarów. Ukończył szkołę ludową, a następnie wydziałową i niemieckie gimnazjum w Cieszynie. Studiował na Akademii Górniczej w Loeben, gdzie otrzymał dyplom inżyniera górniczego i hutniczego. W 1904 r. prowadził prace naukowe w zakresie odlewnictwa żelaza. Wyniki swoich prac publikował w czasopismach polskich i niemieckim, jak np.: Przegląd Techniczny, Przegląd Górniczo- Hutniczy, Przemysł Metalowy, Gaz i Woda, Hutnik, Sthal und Eisen.
Od 1899 r. pracował jako inżynier w Zakładach Hutniczych w Trzyńcu, a następnie od 19- 11 r. w Odlewni Żeliwa w Węgierskiej Górce jako dyrektor zakładu, a od 1923 r. (po zmianie własności) jako Gener a l n y Dy r e k t o r f i rmy „Węgierska Górka Górnicza i Hutnicza Spółka Akcyjna” wydzielonego z koncernu austriackiego w Trzyńcu. Podczas swojej pracy zmodernizował odlewnię w Węgierskiej Górce, zwiększając jej rentowność. Stała się ona w 1938 r. najnowocześniejszym zakładem w branży odlewni żeliwa w Europie.
W 1927 r. objął stanowisko wykładowcy odlewnictwa na wydziale hutniczym Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. W 1934 r. habilitował się na podstawie pracy na temat pieców odlewniczych do żeliwa i tego roku został powołany na członka korespondenta Polskiej Akademii Nauk Technicznych. Opublikował łącznie 64 prace naukowe. Był członkiem wielu organizacji społecznych i gospodarczych, m.in. założycielem i pierwszym prezesem Stowarzyszenia Techników Odlewników Polskich w Warszawie, prezesem Rady Zrzeszenia Odlewni przy Polskim Związku Przemysłowców Metalowych w Warszawie, członkiem Komitetu Normalizacyjnego przy Ministerstwie Przemysłu.
Był również współzałożycielem (w 1919 r.) oraz długoletnim prezesem Koła Towarzystwa Szkoły Ludowej (TSL) w Żywcu i członkiem Zarządu Głównego TSL. Z jego inicjatywy Koło TSL w Węgierskiej Górce założyło fundusz pomocy dla kształcenia synów chłopskich oraz fundusz budowy domu ludowego.
W 1905 r. ożenił się z Heleną Leopoldyną Gryglewicz i miał dwóch synów: Andrzeja i Jerzego.
Przez 28 lat swojej pracy w Węgierskiej Górce mieszkał tam wraz z rodziną i brał czynny udział w życiu filii Parafii ewangelickiej, mając znaczny udział we wpływie ewangelików na społeczeństwo Węgierskiej Górki i całej Ziemi Żywieckiej.
Zmarł 9.02.1939 r. w Węgierskiej Górce i po manifestacyjnym pożegnaniu jakie sprawiło mu miejscowe społeczeństwo, został pochowany na cmentarzu komunalnym w Cieszynie przy ul. Katowickiej.
Jan Drozd (1882-1945) muzyk, nauczyciel, założyciel szkoły muzycznej w Cieszynie.
Urodził się w Węgierskiej Górce 18.05.1882, syn Pawła, odlewacza żelaza i Marii z Cichych. Miał liczne rodzeństwo, ukończył szkołę ludową w Węgierskiej Górce, a następnie wydziałową w Żywcu. Maturę uzyskał w Krakowie podczas służby wojskowej w 1906 r. Uczył się również muzyki, gry na skrzypcach – w okresie 1908 – 1912 kształcił się w Akademii Muzycznej w Wiedniu, osiągając wg współczesnych mu muzyków duże mistrzostwo w grze na tym instrumencie.
02.08.1914 został zmobilizowany do wojska austriackiego i uczestniczył w walkach na różnych frontach w stopniu porucznika. Dnia 30.11.1918 wstąpił w Krakowie do Wojska Polskiego, pracował wtedy w Szkole Inwalidów Wojennych przy Szpitalu Zapasowym w Krakowie, pełniąc funkcję kierownika rachunkowości. W 1920 r. zwolnił się z wojska i podjął pracę nauczyciela muzyki w szkole ludowej w Węgierskiej Górce, gdzie zorganizował orkiestrę młodzieżową. Był żonaty, lecz szybko owdowiał.
W 1921 roku wyjechał do USA, gdzie przebywał 11 lat ucząc muzyki (gry na skrzypach i fortepianie). Dokształcał się u Jana Ignacego Paderewskiego i pogłębił z nim kontakty i przyjaźń. Założył w Nowym Jorku własną szkołę muzyczną. Na wezwanie rektora Śląskiego Konserwatorium Muzycznego w Katowicach prof. J. Cetnera powrócił do kraju i w 1934 roku założył wraz z gronem przyjaciół (A. Barchocki, T. Preizner, A. Cichoń, M. Kamiński, J. Strzemiński, B. Szabelski, A. Mitscha) Szkołę Muzyczną im. I. Paderewskiego, uczył w niej gry na skrzypcach, prowadził też szkolną orkiestrę, ale przede wszystkim był dyrektorem szkoły.
W 1939 r. musiał szkołę muzyczną rozwiązać i zajmowane lokale opuścić. Podczas okupacji zarabiał na życie udzielaniem prywatnych lekcji muzyki i języka angielskiego, włączając się w tajne nauczanie i działalność konspiracyjną organizacji ZWZ. Zdekonspirowany w dniu 29.04.1945 r. na dworcu w Czeskim Cieszynie podczas powrotu od rodziny w Węgierskiej Górce został rozstrzelany (bez sądu) wraz z dwiema współpracowniczkami na cmentarzu żydowskim w Cieszynie, na trzy dni przed jego wyzwoleniem 30.04.1945 r. Po ekshumacji zwłoki ofiary złożono we wspólnej mogile na cmentarzu komunalnym w Cieszynie. W zbiorach rodzinnych zachowało się przemówienie nad mogiłą wygłoszone w dniu pogrzebu 17.06.1945 przez ks. Oskara Michejdę.
Karol Drozd (1901-1969) magister, inżynier, kurator krakowskiego zboru ewangelickiego. Urodził się w Węgierskiej Górce, syn Pawła, odlewacza żelaza i Marii z Cichych, najmłodszy brat Jana. Ukończył szkołę ludową w Węgierskiej Górce i gimnazjum realne im. Mikołaja Kopernika w Żywcu. Służył w wojsku austriackim, od 1914 uczestniczył w wojnie na różnych frontach. Po wojnie osiadł w Krakowie, gdzie podjął pracę zawodową i studia inżynierskie, pracował w Fabryce Maszyn Zieleniewskiego (po wojnie im. St. Szadkowskiego) w Krakowie. Udzielał się w pracy młodzieżowej krakowskiej parafii ewangelickiej. Ożenił się w 1932 r., miał córkę Marię (muzyk orkiestry Filharmonii Krakowskiej, dyrygent krakowskiego chóru kościelnego), Elżbietę (muzyk orkiestry Filharmonii Krakowskiej) i syna Karola (dyplomata rzeczpospolitej – Ambasador RP w Izraelu i doradca Prezydenta RP do spraw Izraela).
W okresie okupacji niemieckiej więzień obozu koncentracyjnego w Gross-Rosenn. Po wojnie był nauczycielem w Technikum Mechanicznym w Krakowie, rzeczoznawcą sądowym z zakresu mechaniki. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Od 1945 r. pracował w Radzie Parafialnej krakowskiej parafii ewangelickiej, a od 1947 r. był jej Kuratorem.
Zmarł 2.12.1969 w Krakowie i pochowany jest na krakowskim Cmentarzu Rakowickim.
Edward Borski (1879-1949) – odlewacz żelaza, mistrz odlewniczy, szef odlewni rur.
Urodził się w Węgierskiej Górce 22.11.1879 r., syn Jerzego, odlewacza żelaza i Franciszki z Lindów, posiadał liczne rodzeństwo. Szkołę Ludową ukończył w Węgierskiej Górce i rozpoczął naukę zawodu formierza, odlewacza żelaza w hucie w Węgierskiej Górce. W 1897 r. rozpoczął pracę zawodową w hucie żelaza i solidną pracą osiągnął duże mistrzostwo w tym zawodzie. W 1918 r. dyrektor inż. Jerzy Buzek powierza mu stanowisko mistrza, a potem szefa odlewni rur (tzw. rurarni). Rzetelne podejście do pracy i wielka wiedza fachowa sprawiły, że Edward Borski został jednym z przyjaciół profesora Jerzego Buzka aż do jego śmierci w 1939 r. Edward Borski był współzałożycielem Ochotniczej Straży Pożarnej w Cięcinie (1901 r.) i jej naczelnikiem w następnych latach.
W 1919 r. był członkiem założycielem Koła Towarzystwa Szkoły Ludowej w Węgierskiej Górce. W dniu 17.09.1904 r. ożenił się z Emilią z Drozdów (najstarsza siostra Jana i Karola) miał synów Jana (1905) i Gustawa (1909). Zmarł 12- .06.1949 r. w Cięcinie.
Rudolf Borski (1893-1966) – odlewacz żelaza, mistrz odlewniczy, kierownik odlewni armatury. Urodził się w Węgierskiej Górce 02.12.1893 r., syn Jerzego i Franciszki z Lindów, najmłodszy brat Edwarda. Ukończył Szkołę Ludową w Węgierskiej Górce i wydziałową w Żywcu, a następnie naukę zawodu formierza, odlewacza żelaza w Odlewni Żeliwa w Węgierskiej Górce. W 1912 r. rozpoczął służbę wojskową w armii austriackiej. Po wybuchu wojny w 1914 r. walczył na różnych frontach, w 1916 r. na froncie rosyjskim dostaje się do niewoli i zostaje wywieziony na Syberię, gdzie w niewoli przebywa przez 7 lat. W 1923 r. wraca do Węgierskiej Górki i ponownie pracuje w Odlewni Żeliwa. Pracowitość, solidność i fachowość Rudolfa Borskiego to cechy ewangelickiego etosu pracy, które doprowadzają go do stanowiska mistrza odlewniczego, a potem kierownika odlewni armatury. W 1925 r. ożenił się z Marią ze Stefków z Trzyńca i miał córkę Eugenię (1926) i syna Edwarda (1928). Zmarł 05.10.1966 r. w Węgierskiej Górce.
Jan Borski (1905-1974) – urzędnik w Odlewni Żeliwa, prezbiter zboru bialskiego w latach 1945-1974.
Urodził się w Węgierskiej Górce 03.08.1905 r., ukończył szkołę powszechną w Cięcinie, Państwowe Gimnazjum im. M. Kopernika w Żywcu i Państwową Szkołę Handlową w Białej. Pracę zawodową w Odlewni Żeliwa w księgowości rozpoczął w 1926 r., po odbyciu służby wojskowej w latach 1926-1928, ponownie wrócił do pracy w Odlewni. W 1939 r. uczestniczy w wojnie obronnej i z Warszawskim Pułkiem Radiotechnicznym przemierza szlak bojowy do Rumunii, gdzie zostaje osadzony (internowany) w obozie wojskowym. Do domu w Cięcinie wrócił końcem 1942 r. i podjął pracę w Odlewni Żeliwa w Węgierskiej Górce, gdzie przepracował 40 lat do 1970 r. W 1945 r. został prezbiterem zboru bialskiego i reprezentował Węgierską Górkę do śmierci w 1974 r. Ożenił się 03.07.1948 r. w Trzyńcu z Anną z Jasiów i miał córkę Krystynę (1948). Zmarł 12.01.1974 r., pochowany jest na cmentarzu w Cięcinie.
Ryszard Borski (ur.1960) – ksiądz ewangelicki, biskup Naczelny Kapelan Wojskowy EDW w Rzeczypospolitej, generał brygady.
Urodzony 26.05.1060 r. w Bielsku- Białej, syn Edwarda i Krystyny z Kettnerów, ma brata Marka.
1967 – 1979 – nauka w szkole podstawowej i Liceum im. M. Kopernika w Żywcu;
1979 – 1981 – studia – elektronika, fizyka techniczna w Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie;
06.1981 – 06.1982 – służba wojskowa w J.W 1024 w Lublinie;
01.10.1982 – 31.12.1987 – studia – teologia ewangelicka na Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie;
13.09.1986 – ślub z Janiną Wałach w kościele w Białej, mają córki: Karinę ( 1988), Kornelię (1990), Dominikę (1994);
01.10.1986 – 31.12.1987 – asystent stażysta w Katedrze Teologi i Systematycznej Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie;
1987 – 1988 – stypendium naukowe w Bonn, kontynuacja studiów teologicznych w zakresie teologii systematycznej;
24.11.1987 – ukończenie studiów teologicznych w Warszawie, kontynuacja badań w Niemczech nad nauką o pojednaniu Karola Bartha;
03.07.1988 – ordynowany na duchownego ewangelickiego w Wiśle;
03.07.1988 – 31.01.1993 – wikariusz diecezjalny Diecezji Wrocławskiej, duszpasterz, pozostających pod opieką polskiego Kościoła Ewangelicko- Augsburskiego, niemieckojęzycznych zborów na Dolnym Śląsku;
01.02.1993 – 27.08.1994 – administrator Parafii Ewangelicko- Augsburskiej św. Krzysztofa na Dolnym Śląsku z siedzibą we Wrocławiu;
27.08.1994 – 30.06.2000 – proboszcz Parafii Ewangelicko- Augsburskiej św. Krzysztofa na Dolnym Śląsku z siedzibą we Wrocławiu;
29.09.1995 – 27.03.1999 – kapelan okręgowy, następnie dziekan ewangelicki Śląskiego Okręgu Wojskowego;
1996 – doprowadza do uzyskania przez Parafię św. Krzysztofa oraz Dziekanat Ewangelicki ŚOW własnej siedziby kościelnej, a następnie do przywrócenia funkcji kultowych byłemu budynkowi kościelnemu na wrocławskim Sępolinie;
28.03.1999 – wprowadzony w urząd Naczelnego Kapelana W o j s k o w e g o E D W (Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe);
15.08.2005 – nominowany na stopień generała brygady.
Opr. Bronisław Krzempek Źródła:
1. mgr Piotr Kenig „Z dziejów luteranizmu w Bielsku- Białej”’
2. Karol Suchanek „Z historii Węgierskiej Górki”
3. „Wiara i mundur” – dwumiesięcznik EDW nr 3/2008
4. Księga chrztów Parafii Ewangelickiej w Białej 1825-1889v 5. Księga ślubów Parafii Ewangelickiej w Białej 1825-1889
6. Księga zgonów Parafii Ewangelickiej w Białej 1828-1889